Өдөр тутмын хэрэгцээ, шаардлагыг харгалзан таны ажил, амьдралд хэрэг болохуйц гэрээний бэлэн загварыг оруулж байна. Гэрээний төсөл боловсруулах, хэлэлцэх, гэрээ байгуулах үйл ажиллагаа бидний амьдрал цөөнгүй тохиодог ч цаг нь тулахад тэр болгон хэрэглэх материал, загвар элбэг таардаггүй.

Зориулалт: Ажил олгогч тодорхой ажлын байранд хөдөлмөрийн хуулийн дагуу байнгын ажилтан авч ажиллуулахтай холбогдсон харилцааг зохицуулна.

Тайлбар: Хөдөлмөрийн харилцааг нарийвчлан Монгол Улсын Хөдөлмөрийн тухай хуулиар зохицуулдаг. Тухайн ажил олгогч байгууллага, аж ахуй нэгжийн болон ажлын байрны тодорхойлолтоор заасан нарийн нөхцөлийг гэрээнд нэмж тусгах хэрэгтэй.

Өмчийн янз бүрийн төрөл, хэлбэрийн аж ахуйн нэгж, байгууллага нь өөрийн үйл ажиллагааны үндсэн зорилго, зорилтоо хангахын тулд иргэдтэй тодорхой төрлийн хөдөлмөрийн харилцаа тогтооно.
Ингэснээр тухайн хуулийн этгээд өөрийн хамт олныг бүрдүүлж тэдний хөдөлмөрийг нэгтгэн зохион байгуулах үндсэнд тодорхой төрлийн үйл ажиллагааг хэрэгжүүлэгч субъект болох юм.
Зах зээлийн тогтолцоо бүхий аль ч улс оронд өөрт ажиллах ажилтны хамт олныг бүрдүүлэх хууль зүйн гол арга зам нь иргэнийг хөдөлмөрийн гэрээгээр авч ажиллуулах явдал билээ.

“Ц” компанид манаачаар ажилладаг С-ийг 2005.11.02-нд жижүүрт гарахдаа согтууруулах ундаа ууж сахилгын зөрчил гаргасан хэмээн 2006.06.03-д компанийн захирал нь түүний үндсэн цалинг 20 хувиар 3 сар бууруулах шийтгэл ноогдуулжээ. Даргын гаргасан тушаал хуульд нийцэж байгаа эсэхийг тайлбарлана уу?

Ажилтан “Г” нь ажлын нэг жилд өвчний улмаас удаа дараа эмнэлэгт хэвтэн эмчлүүлжээ. Байгууллагын дарга нь түүнийг эрүүл мэндийн хувьд ажилдаа тэнцэхгүй хэмээн Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 40.1.2-ыг үндэслэн ажлаас халсан тушаал гаргажээ. Даргын гаргасан тушаал хуульд нийцэж байгаа эсэхийг тайлбарлана уу?

Инженер “М” нь 2006.2.15-аас 2 жилийн хугацаатай, сарын 150.000 төгрөгний цалинтай даамлын ажилд орсон. Ажил үүргээ гүйцэтгэж хагас жил болсон ба өөр барилгын компаниас түүний өндөр ур чадварыг үнэлэн сарын 300.000 төгрөгний цалинтай ажилд орохыг санал болгожээ. “М” өөр ажилд орох хүсэлтэй байгаагаа ажиллаж байсан газрынхаа даргад мэдэгдсэн боловч дараахь үндэслэлээр түүнийг ажлаас гарахыг зөвшөөрсөнгүй.

Ажилтан “Б” нь ажлын байран дээрээ согтуу явж байгаад цехийн мастертайгаа тааралджээ. Маргааш нь байгууллагын дарга нь ажлын байран дээрээ согтуу байж байгууллагын хөдөлмөрийн дотоод журамд заасан сахилгын “ноцтой зөрчил” гаргасан хэмээн хөдөлмөрийн тухай хуулийн 40.1.4-г үндэслэн ажлаас халах тушаал гаргажээ. Даргын гаргасан тушаал хуульд нийцэж байгаа эсэхийг тайлбарлана уу?

Ажлын байранд боловсрол мэдлэг, ур чадвараас гадна нас хүйс гэх мэт шалгуур заах нь их тул эмэгтэйчүүд маань хүссэн ажилдаа орж чадахгүйн улмаас ар гэрээ тэжээх амь зуулгаа залгуулахын тулд ямар ч хамаагүй ажилд орж эрүүл мэндээрээ хохирох явдал гарсаар байна. Гэвч эмэгтэй хүн ажиллахыг хориглосон ажлын байр гэж бий. Эмэгтэй хүний биеийн онцлог үл тохирох ажлын байранд ажиллах нь үргүйдэл, савны хавдар гэх мэт хортой нөхөж баршгүй хохиролд хүргэдэг учраас эмэгтэй хүн ажиллахыг хориглосон ажлын байрны жагсаалтыг Эрүүл мэнд нийгмийн хамгааллын сайдын 1999 оны 08 дүгээр сарын 13-ны өдрийн А/204 дүгээр тушаалаар баталсан ба үүнд дараах 12 төрлийн 74 ажлын байр багтдаг байна.

Иргэдээс төрийн байгууллага, тэдгээрийн албан тушаалтанд хандаж өргөдөл, гомдол гаргаж шийдвэрлүүлэх эрх нь нэгдүгээрт, иргэдийн зүгээс төрийн байгууллага, албан тушаалтны үйл ажиллагаанд хяналт тавих, гарч байгаа алдаа дутагдал, зөрчил гажуудлыг арилгах, хоёрдугаарт, өөрсдийнхөө зөрчигдсөн эрхийг сэргээж, төрөөр хамгаалуулах, гуравдагуурт, хууль ёс, нийгмийн хэв журмыг сахиулах талаар иргэн, төр хоёрын харилцааны тэгш эрхийн хэрэгжилтийн чухал механизм юм. Үүгээрээ иргэдээс төрийн байгууллага, тэдгээрийн албан тушаалтанд өргөдөл, гомдол гаргах эрх бол иргэдийн улс төрийн эрхийн нэг төрөл болдог.
Монгол Улсын Үндсэн хуулийн арван зургадугаар зүйлийн 12 дахь хэсэгт төрийн байгууллага, албан тушаалтанд өргөдөл, гомдлоо гаргаж шийдвэрлүүлэх эрхтэй. төрийн байгууллага, албан тушаалтан нь иргэдийн өргөдөл, гомдлыг хуулийн дагуу шийдвэрлэх үүрэгтэй гэж заасан юм.

Манай сайтын эрхэм  гишүүн танд

Монгол Улсын Дээд Шүүхийн 33 дугаар тогтоолыг татан авахаар байрлууллаа...