Оюуны итгÑлцvvÑ€ болон vндÑÑтний Ñд баÑлаг
ХарамÑалтай нь ÑƒÐ»Ñ Ñ‚Ó©Ñ€Ð¸Ð¹Ð½ ÑиÑтем нь Ñ…vмvvÑÑÑ Ð±Ð¾Ð¾Ð¼Ð¸Ð»Ð¾Ð¾Ð´ Ñвуулахгvй
байна. ДÑлхий дÑÑÑ€ монголын vе ирж байна. ТÑд оюун ухаандаа анхаарч,
ажиллаж ÑÑ…ÑлÑнÑÑÑ Ð³Ð°Ð´Ð½Ð° одоо л өөрийгөө олж байна. ÐÐ½Ñ Ð¼Ð°Ñгаараа
дÑлхийн оюун ухааны орой дÑÑÑ€ тун удахгvй гарлаа. ÐÐ½Ñ Ñ…vмvvÑийн Ñул тал
нь бvÑ‚ÑÑлч Ð±ÑƒÑ Ð±Ð°Ð¹Ð´Ð°Ð³" гÑж дvгнÑжÑÑ. XI зуунд Людвиг Фейербах "Ð¥vний
оюуны чадварыг гаргаж өгөх орон зай байхгvй бол оюуны чадвар vгvй
болдог" гÑÑÑн байдаг. Ричард Лvнн, Тату Ванханен нар ч "СоциалиÑÑ‚
ÑиÑтемд оюуны чадавх болон ÑƒÐ»Ñ Ð¾Ñ€Ð½Ñ‹ амьжиргааны Ñ‚vвшний хоорондын ÑерÑг
Ñ…Ð¾Ð»Ð±Ð¾Ð¾Ñ Ð°Ð»Ð´Ð°Ð³Ð´Ñан байдаг" гÑж дvгнÑÑÑн. ГÑÑ‚Ñл Монгол ÑƒÐ»Ñ Ð—Ð¥Ð£-ын
хамааралтай ÑоциалиÑÑ‚ ÑƒÐ»Ñ Ð±Ð°Ð¹Ñнаа 1990 Ð¾Ð½Ð¾Ð¾Ñ ÑƒÐ»Ñ Ñ‚Ó©Ñ€Ð¸Ð¹Ð½ болон Ñдийн
заÑгийн ÑÑ€Ñ ÑˆÐ¸Ð½ÑчлÑл хийÑнÑÑÑ€ Монголын Ñдийн заÑгийн ирÑÑдvйн Ó©Ñөлт
Ð¥Ñтад, Хойд СолонгоÑ, Ð’ÑŒÐµÑ‚Ð½Ð°Ð¼Ð°Ð°Ñ Ð¸Ð»vv байх боломжтой ч газарзvйн
туÑгаарлагдмал байдал нь Ñаад бÑрхшÑÑл учруулж, Ñдийн заÑгийн хөгжилд
нь Ñөргөөр нөлөөлж болох юм гÑдгийг Ñ‚Ñд онцолжÑÑ.
ДÑÑрх Ñудалгааг хийÑÑн ÑрдÑмтÑд дÑлхийд Ñ…vлÑÑн зөвшөөрөгдÑөн алдартай
Ñудлаачид юм. Ричард Линн бол Умард Ирландын КолерÑйн хот дахь
УлÑтөрийн Их Сургуулийн ÑÑтгÑл Ñудлалын чөлөөндөө гарÑан профеÑÑор юм.
ТÑрбÑÑÑ€ КÑмбрижийн Их Ñургуулийг ÑÑтгÑл Ñудлаач мÑргÑжлÑÑÑ€ төгÑÑөн
бөгөөд ÐкÑтерийн Их Сургууль, Дублины Ñдийн заÑаг болон нийгмийн
Ñудалгааны Ñ…vÑ€ÑÑлÑнд ажиллаж байв. ТÑрбÑÑÑ€ "ДиÑгенезиÑ: Орчин vеийн Ñ…vн
амын генийн доройтол" /1996/, Евгеник онол: Дахин нÑгтлахуй", "Оюуны
итгÑлцvvÑ€ болон vндÑÑтний Ñд баÑлаг" /хамтран бичÑÑн, 2002/,
"ÐрьÑтнуудын Ñлгаа оюуны чадварт" /2006/ зÑÑ€Ñг номуудын зохиогч юм.
ФинлÑндын одоогийн ерөнхий Ñайд Матти Ванханений ÑцÑг Тату Ванханен
ФинлÑндын Темперийн Их Сургуулийн ÑƒÐ»Ñ Ñ‚Ó©Ñ€ Ñудалын профеÑÑор, ХелÑинкийн
Их Сургуулийн Ð£Ð»Ñ Ñ‚Ó©Ñ€Ð¸Ð¹Ð½ ухааны багш байÑан.
ТÑрбÑÑÑ€ 1968 онд Тамперийн Их Сургуульд Ðийгмийн ухааны докторын зÑÑ€Ñг
хамгаалÑан бөгөөд ЮвÑÑкюлÑгийн Их Сургууль, Тамперийн Их Сургууль,
ХельÑинкийн Их Сургуулиудад ажиллаж байÑан. ТÑрбÑÑÑ€ "Ðрдчилах vйл Ñвц:
1980-1988 оны хооронд 147 орныг харьцуулан ÑудалÑан нь" /1990/, "УлÑ
төрийн хувьÑлын vндÑÑн дÑÑÑ€" /1992/, "Ðрдчиллын төрх байдал: 172 орныг
ÑудалÑан нь" /1997/, "УгÑаатны зөрчилдөөнийг угÑаатны непотизмаар
тайлбарлах нь" /1999/, "Оюуны итгÑлцvvÑ€ болон vндÑÑтний баÑлаг"
/Хамтран зохиогч 2002/ номуудыг бичжÑÑ.