Бүх нийтийн амралт гэж юу вэ? Бид хэрхэн байгууллагадаа болон ажилтандаа үр ашигтайгаар зохион байгуулалт хийх вэ?

Бүх нийтийн амралт нь тухайн улс оронд хууль ёсоор тогтоосон, нийт иргэд амрах эрхтэй тухайлсан өдөр юм. Энэ өдрүүдэд тусгай үүрэгт байгууллагуудаас бусад ихэнх байгууллага, төрийн болон хувийн хэвшлийн аж ахуйн нэгжүүд амардаг.

Монгол Улсын бүх нийтийн амралтын өдрүүд (2025 оны байдлаар)

• Шинэ жилийн баяр: 2025 оны 1-р сарын 1 (Лхагва гараг)​
• Цагаан сар: 2025 оны 3-р сарын 1, 2, 3 (Бямба, Ням, Даваа гараг)​
• Олон улсын эмэгтэйчүүдийн өдөр: 2025 оны 3-р сарын 8 (Бямба гараг)
• Хүүхдийн баяр: 2025 оны 6-р сарын 1 (Ням гараг)​
• Бурхан багшийн Их дүйчин өдөр: 2025 оны 6-р сарын 11 (Лхагва гараг)​
• Үндэсний их баяр наадам, Ардын хувьсгалын ойн баяр: 2025 оны 7-р сарын 11-15 (Баасан, Бямба, Ням, Даваа, Мягмар гараг)​
• Их Эзэн Чингис хааны мэндэлсэн өдөр: 2025 оны 11-р сарын 21 (Баасан гараг)​
• Бүгд Найрамдах Улс тунхагласан өдөр: 2025 оны 11-р сарын 26 (Лхагва гараг)​
• Үндэсний эрх чөлөө, тусгаар тогтнолоо сэргээсний өдөр: 2025 оны 12-р сарын 29 (Даваа гараг)

 Жич: Засгийн газраас нэмэлт амралтын өдөр зарлаж болох бөгөөд жил бүрийн хуанлид өөрчлөлт орох боломжтой.

 Бүх нийтийн амралтын онцлог:

• Хууль ёсны амралтын өдөр – Засгийн газар, хууль тогтоох байгууллагаас баталдаг.
• Ажил олгогч заавал мөрдөх ёстой – Хэрэв ажилтан баярын өдөр ажиллавал нэмэлт цалин, урамшуулал авах ёстой.
• Төрийн болон үндэсний хэмжээний баяруудыг тэмдэглэнэ – Тухайлбал, Шинэ жил, Цагаан сар, Наадам гэх мэт.
• Зарим онцгой салбар ажиллаж болно – Эмнэлэг, онцгой байдлын алба, цагдаа, худалдаа, үйлчилгээний салбаруудын ажил хэвийн үргэлжилж болно.

Бүх нийтийн амралтын үеэр ажиллах тохиолдолд

• Ажилтанд нэмэлт цалин олгох – Монгол Улсын Хөдөлмөрийн тухай хуулийн дагуу баярын өдөр ажилласан тохиолдолд 2 дахин нэмэгдэлтэй цалин олгоно.
• Нэмэлт амралтын өдөр олгох – Зарим байгууллагууд баярын өдөр ажилласан ажилтандаа нэмэлт амралтын өдөр өгч нөхөн амрааж болно.
• Ажилтныг албадан ажиллуулахыг хориглоно – Хэрэв ажилтан баярын өдөр ажиллахыг хүсэхгүй байвал түүнийг албадан ажиллуулж болохгүй.

Бүх нийтийн амралтын ач холбогдол

Бүх нийтийн амралтын өдрүүд нь улс орны нийгэм, эдийн засаг, соёлын хувьд олон чухал ач холбогдолтой. Энэ нь зөвхөн амрах биш, тухайн улсын түүх, өв соёлыг тэмдэглэх, хүмүүсийн сайн сайхан байдалд эерэг нөлөө үзүүлэх зорилготой байдаг.

 1. Ажилчдын эрүүл мэнд, сэтгэл санаанд эерэг нөлөөтэй

• Стрессийг бууруулна – Амралтын өдрүүд хүмүүсийн ажлын ачааллыг багасгаж, сэтгэл санааг сэргээхэд тусалдаг.
• Ажлын бүтээмжийг нэмэгдүүлнэ – Судалгаагаар тогтмол амарч, ажлын болон хувийн амьдралын тэнцвэрийг хадгалсан хүмүүс илүү үр бүтээлтэй ажилладаг.
• Гэр бүл, хувийн амьдралдаа анхаарах боломж олгоно – Амралтын үеэр хүмүүс гэр бүл, найз нөхөдтэйгээ цагийг өнгөрөөж, харилцаагаа сайжруулдаг.

2. Соёл, түүхийн үнэ цэнийг хадгална

• Үндэсний баяруудыг тэмдэглэх – Тусгаар тогтнолын өдөр, Үндэсний баяр наадам зэрэг баярууд нь улс орны түүх, өв соёлыг тэмдэглэх чухал үйл явдал болдог.
• Уламжлал, зан заншлыг хадгалах – Цагаан сар, Үндэсний эрх чөлөөний өдөр гэх мэт баярууд нь соёлын өвийг түгээх, залуу үедээ дамжуулах ач холбогдолтой.

3. Эдийн засагт нөлөөлдөг

• Худалдаа үйлчилгээ, дотоодын аялал жуулчлалын салбарыг дэмждэг – Амралтын өдрүүдэд хүмүүс аялж, амарч, худалдаа үйлчилгээнд ихээр оролцдог тул эдийн засагт эерэг нөлөө үзүүлдэг.
• Бизнесийн эргэлтийг нэмэгдүүлдэг – Томоохон баярын үеэр (Шинэ жил, Цагаан сар, Наадам гэх мэт) худалдаа, үйлчилгээ, зочид буудал, ресторан зэрэг салбаруудын борлуулалт өсдөг.

4. Ажил эрхлэлт, хөдөлмөрийн харилцаанд эерэг нөлөөтэй

• Ажилчдын ажлын сэтгэл ханамж нэмэгдэнэ – Амралт нь ажлын байрны орчныг эерэг байлгаж, ажилчдын урам зоригийг нэмэгдүүлдэг.
• Байгууллагын тогтвортой байдалд сайн – Амралтын өдрүүдэд ажилчид сэргэсэн, эрч хүчтэй болсон байдаг тул байгууллагын үр ашиг нэмэгдэнэ.

5. Нийгмийн харилцааг сайжруулна

• Гэр бүл, найз нөхөдтэйгээ цагийг өнгөрөөх боломж – Амралтын өдрүүд нь хүмүүсийг гэр бүлдээ илүү анхаарах, хамтдаа байх нөхцөл бүрдүүлдэг.
• Нийгэмд эерэг уур амьсгал бий болгоно – Амралт нь хүмүүсийн аз жаргалыг нэмэгдүүлж, стресс, бухимдлыг бууруулах нөлөөтэй.

Бүх нийтийн амралтын өдрүүд нь ажилчдын эрүүл мэнд, бүтээмж, гэр бүлийн харилцаа, эдийн засаг, нийгмийн уур амьсгал, соёлын өвийг хадгалах зэрэг олон талын ач холбогдолтой. Тиймээс эдгээр өдрүүдийг зөв зохицуулж, үр ашигтай өнгөрүүлэх нь хувь хүн, байгууллага, улс орны хөгжилд эерэгээр нөлөөлөх боломжтой.

Бүх нийтийн баярын өдрүүдэд хүний нөөцийн менежер дараах зүйлсийг анхаарах хэрэгтэй:

1. Хууль эрх зүйн зохицуулалт

• Ажиллах эсэхийг тодорхойлох – Тухайн баярын өдөр хууль ёсны амралтын өдөр эсвэл ажлын өдөр мөн эсэхийг шалгах (улсын хууль, хөдөлмөрийн гэрээ, компанийн журамд үндэслэнэ).
• Цалин, нэмэгдэл урамшуулал – Баярын өдөр ажилласан тохиолдолд Хөдөлмөрийн тухай хуулийн дагуу нэмэлт цалин хөлс тооцох шаардлагатай.
• Амралтын нөхөн олговор – Хэрэв ажилтны баярын өдөр ажлаа хийх шаардлага гарвал тухайн өдрийг нэмэлт амралтаар солих боломжтой эсэхийг судлах.

2. Ажилтнуудын амралтын зохицуулалт

• Амралтын хүсэлтийг зохицуулах – Зарим ажилтнууд баярын өдрийг сунгаж амрахыг хүсэж болно, энэ тохиолдолд ажлын бүтээмжийг хангах зохицуулалт хийх.
• Ээлжийн ажилтнуудын зохицуулалт – Хэрэв байгууллага тань тасралтгүй үйл ажиллагаатай бол баярын өдрүүдэд ажиллах ээлжийг тодорхой болгох.

3. Хөдөлмөрийн бүтээмж, ажлын зохион байгуулалт

• Ажлын ачаалал төлөвлөх – Баярын өмнө болон дараа ажлын ачаалал нэмэгдэж болзошгүй тул зохих төлөвлөлт хийх.
• Холбогдох албаны бэлэн байдлыг хангах – Үйлчлүүлэгчдэд үйлчилгээ үзүүлдэг байгууллагууд баярын үеэр ажиллах багийг урьдчилан төлөвлөх.
• Зайнаас ажиллах зохицуулалт – Боломжтой бол баярын өдрүүдийн дараа уян хатан цагийн хуваарь, гэрээсээ ажиллах сонголт өгөх.

4. Ажилтнуудын сэтгэл ханамж, уур амьсгал

• Баярын уур амьсгал бүрдүүлэх – Ажилтнууддаа баярын мэндчилгээ дэвшүүлэх, жижиг урамшуулал, уян хатан цагийн хуваарь зэрэг сэтгэл санааны дэмжлэг үзүүлэх.
• Ажилтнуудын ачааллыг бууруулах – Хэт их дарамтгүй, баярын дараа ажлын уур амьсгалыг хэвийн байлгах арга хэмжээ авах.

5. Аюулгүй байдал, эрүүл мэндийн бодлого

• Баярын үеэр ажлын байранд гарах эрсдэлээс сэргийлэх – Гэнэтийн осол, хөдөлмөрийн эрүүл ахуйн асуудал гаргахгүй байх бодлого хэрэгжүүлэх.
• Цаг агаар, замын хөдөлгөөний мэдээлэл – Ажилтнууддаа аюулгүй байдал, замын нөхцөл байдал, хэт хүйтрэл, халуун гэх мэт эрсдэлийг сануулах.

Хүний нөөцийн менежер бүх нийтийн баярын өдрүүдэд хууль эрхзүй, ажиллах нөхцөл, уян хатан зохицуулалт, ажилтнуудын сэтгэл ханамж, аюулгүй байдал зэрэг олон хүчин зүйлийг анхаарч зохицуулалт хийх хэрэгтэй. Ингэснээр байгууллагын бүтээмж, ажилтнуудын сэтгэл ханамж өндөр байх боломжтой.

Бүх нийтийн баярын өдрүүдийн зохицуулалтын загвар, жишээ:

Худалдааны байгууллага (Супермаркет, дэлгүүр)

Нөхцөл байдал: Супермаркет баярын өдрүүдэд ажиллах шаардлагатай байдаг.

Хүний нөөцийн менежерийн хийх зүйлс:

• Ажиллах ээлжийг гаргах, хүн хүчийг зөв хуваарилах.
• Баярын өдөр ажилласан хүмүүст нэмэлт цалин (хуульд заасны дагуу 2 дахин их) олгох.
• Зарим ажилтнуудад баярын дараа нэмэлт амралтын өдөр өгөх боломжтой эсэхийг судлах.
• Ажилтнуудыг сэтгэл санаагаар дэмжих (жижиг бэлэг, бонус гэх мэт).

Оффисын ажил (Олон улсын компани)

Нөхцөл байдал: Компанийн төв оффисын ажилтнууд баярын өдөр амарна, гэхдээ зарим нь зайнаас ажиллаж магадгүй.

Хүний нөөцийн менежерийн хийх зүйлс:

• Баярын өмнөх ажлын ачааллыг тэнцвэржүүлэх (шаардлагатай бол ажилтнуудад ажлыг нь хуваарилах).
• Гадаад харилцагчидтай ажилладаг багуудын хувьд баярын өдрүүдийн хуваарийг зөв мэдэгдэх.
• Баярын дараа оффисын ажилтнуудад уян хатан цагийн хуваарь санал болгох.

Үйлдвэрлэл (Хүнд, хөнгөн үйлдвэр)

Нөхцөл байдал: Үйлдвэрийн ажил тасралтгүй үргэлжлэх тул баярын өдрүүдэд ажиллах шаардлагатай.

Хүний нөөцийн менежерийн хийх зүйлс:

• Ээлжийн зохицуулалт хийх – Зарим ажилтнуудад баярын өдөр амрах боломж олгох, зарим нь ээлжээр ажиллах.
• Хуульд заасан нэмэлт цалин хөлс, урамшууллыг тооцох.
• Хөдөлмөрийн аюулгүй байдлыг шалгах (Ялангуяа баярын дараах өдөр ажилчид ядарсан, анхаарал сул байх магадлалтай).

 Байгууллагын дотоод арга хэмжээ

Нөхцөл байдал: Компанийн зүгээс ажилтнуудаа урамшуулах зорилгоор шинэ жил, үндэсний баяр, компанийн ойн баяр гэх мэт баярын арга хэмжээ зохион байгуулах.

Хүний нөөцийн менежерийн хийх зүйлс:

• Ажилтнуудад зориулсан баярын арга хэмжээ төлөвлөх (бэлэг, шагнал, хүндэтгэл үзүүлэх гэх мэт).
• Баярын дараах өдрүүдэд уян хатан ажиллах боломж бүрдүүлэх.

Хүний нөөцийн менежерийн гол үүрэг бол хууль дүрмийг мөрдөх, ажилчдын сэтгэл ханамжийг нэмэгдүүлэх, ажлын зохион байгуулалтыг зөв хийх явдал юм. Та байгууллагынхаа онцлогоос хамаарч баярын өдрүүдэд төлөвлөгөөтэй, үр дүнтэй зохицуулалт хийх хэрэгтэй.

Таны ажил ба амралтын зохион байгуулалт, зохицуулалтанд амжилт хүсэн ерөөе.

---

Салбарын анхдагч | Мэргэжлийн мэргэшсэн | Хамгийн өргөн гадаад харилцаатай | Монголын Хүний Нөөцийн Институт | 7000-1075 | 8000-1075 | 9000-1075

ХАРИЛЦАГЧИЙН ҮЙЛЧИЛГЭЭНИЙ АЛБА: ЭНД ДАРЖ ШУУД  холбогдох боломжтой