Эрхэм хүндэт иргэдээ:
My fellow citizens:

Өнөөдөр эгэл миний бие, та бидэнд тулгарсан бэрхшээл, хүндрэлийг бүрэн ухамсарлаж; надад хүлээлгэсэн итгэл, хариуцлагыг тань гүнээ талархан; өвөг дээдсийнхээ амь бие хайрлалгүй тэмцсэн үйлсийг тод санан энд зогссож байна.
I stand here today humbled by the task before us, grateful for the trust you have bestowed, mindful of the sacrifices borne by our ancestors.
Обращаясь сегодня к вам, я осознаю масштабы стоящих перед нами задач, я благодарен вам за оказанное мне доверие, и помню о жертвах, принесенных нашими предками.

Ерөнхийлөгч Жорж Бушын ард түмэндээ зүтгэсэн зүтгэл ба энэ шилжилтийн үед түүний надад үзүүлсэн тус, өгөөмөр сэтгэлийг би машид үнэлэн талархаж байна.
I thank President Bush for his service to our nation, as well as the generosity and co-operation he has shown throughout this transition.
Я выражаю признательность президенту Бушу за заслуги перед страной, а также за его щедрость и сотрудничество в период передачи власти.

Өнөө хүртэл, дөчин дөрөв америк хүн ерөнхийлөгчийн тангарга өргөлөө. Тангаргын үгс хөгжил цэцэглэлтийн өндөр давалгаанд ч, энхийн цагийн намуухан мандал дээр ч [үед ч] хэлэгдэж байсан. Мөн тангараг бараан үүлс хурсан, догшин ширүүн салхи шуургатай цаг үед ч өргөгдсөн. Ийм цаг мөчид Америк орон зөвхөн дээд удирдлагын чадвар, алсын харааны хүчинд бус харин Та бид, Ард түмэн өмнөх үеийнхээ үзэл санаанд үнэнч, манай улсын тулгуур бичиг баримтанд итгэл алдраагүй тул бэрхшээл тотгорыг давж урагшилж байсан юм.
Forty-four Americans have now taken the presidential oath. The words have been spoken during rising tides of prosperity and the still waters of peace. Yet, every so often the oath is taken amidst gathering clouds and raging storms. At these moments, America has carried on not simply because of the skill or vision of those in high office, but because we, the people, have remained faithful to the ideals of our forbears, and true to our founding documents.
Мне выпала честь стать 44-м американцем, который принимает президентскую присягу. Эти слова звучали и на гребне благополучия, и в спокойные времена мира. Но порой слова этой присяги произносились и тогда, когда сгущались тучи и бушевали ураганы. В такие моменты Америка продолжала свой исторический путь не только благодаря умению и прозорливости облеченных властью, но потому что "мы, народ" оставались верными идеалам наших предков и заветам основополагающих документов нашей страны...

Хэзээд ч ийм байсан. Энэ үеийн Америкчууд ч ийм байх ёстой.
So it has been. So it must be with this generation of Americans.

Бид хямралын голд байгаа нь бүхэнд тодорхой. Манай үндэстэн үзэн ядалт, хүчирхийллийн сүлжээ байгуулсан амь бөхтэй дайсантай дайн дажинтай байна. Манай эдийн засаг илт доройтов: энэ нь зарим хэсгийн маань шунал, хариуцлагагүй байдалтай холбоотой, мөн бэрх сонголтыг хийж ард түмнээ шинэ эринд бэлдээгүй та бид бүхний [хамтын] алдаанаас болсоон. Олон гэр бүл орох оронгүй болж; ажил татарч; олон бизнес сүйрэв. Манай эрүүл мэндийн халамж өндөр өртөгтэй; манай сургуулиуд сургалт муутай ба өдөр бүр энергийг зарцуулж байгаа бидний байдал сөрөг талд чадал нэмж, манай гаригийг сүйрүүлж байна.
That we are in the midst of crisis is now well understood. Our nation is at war, against a far-reaching network of violence and hatred. Our economy is badly weakened, a consequence of greed and irresponsibility on the part of some, but also our collective failure to make hard choices and prepare the nation for a new age. Homes have been lost; jobs shed; businesses shuttered. Our healthcare is too costly; our schools fail too many; and each day brings further evidence that the ways we use energy strengthen our adversaries and threaten our planet.

Энэ бүхэн бол хямралын шинж: тоо баримт, статистикаар батлагдах зүйл. Үүнээс гадна хэмжихэд бэрх ч ач холбогдлоороо яавч гүехэн бус нэг зүйл бол манай газар нутгаар [хар сүүдэр мэт] тархаж буй итгэл алдрах явдал – Америк улсын уналт гарцаагүй, бидний дараагийн үе зовхион буулгах ёстой гэсэн айдас хүйдэс.
These are the indicators of crisis, subject to data and statistics. Less measurable but no less profound is a sapping of confidence across our land - a nagging fear that America's decline is inevitable, that the next generation must lower its sights.

Өнөөдөр би та нарт бидний өмнө тулгарч байгаа бэрхшээл, саад тотгорууд бодит гэдгийг хэлье. Энэ саад тотгорууд бэрх хэцүү бөгөөд олон гэдгийг хэлье. Энэ бүгдийг богино хугацаанд амархан давж туулахгүй. Гэхдээ эд бүгдийг Америк улс зоригтой тулж угтана гэдгийг мэдтүгэй.
Today I say to you that the challenges we face are real. They are serious and they are many. They will not be met easily or in a short span of time. But know this, America - they will be met.

Энэ өдөр, айдас хүйдсийн оронд итгэл найдвар, сөргөлдөж сарнихийн оронд зорилго нэгтэй байхыг сонгосон тул бид энд цугларсаан.
On this day, we gather because we have chosen hope over fear, unity of purpose over conflict and discord.

Энэ өдөр, өчүүхэн харамсал, хуурамч амлалт, гүтгэлэг зүхэл, манай улс төрийг хэт удаан боомилж байсан хуучирсан үзэл онолыг эцэслэх гэж бид энд цугларсаан.
On this day, we come to proclaim an end to the petty grievances and false promises, the recriminations and worn-out dogmas, that for far too long have strangled our politics.

Бид залуу үндэстэн хэвээрээ ч Библийн үгээр хэлэхэд, хүүхэд насаа орхих цаг болжээ. Мөхөшгүй бат ёс суртахуун, хүсэл мөрөөдлийг дахин батлаж; илүү сайхан түүхийг сонгож; үеэс үед өвлөгдөн ирсэн эрхэм нандин бэлэг, язгуур дээд үзэл: хүн бүр адил эрхтэй, хүн бүр эрх чөлөөтэй, хүн бүр аз жаргалаа хайх боломжоор хангагдсан байх ёстой гэдэг Бурханы амалсан эрхэм үзлийг ирээдүй хойч үедээ аваачих цаг иржээ.
We remain a young nation, but in the words of scripture, the time has come to set aside childish things. The time has come to reaffirm our enduring spirit; to choose our better history; to carry forward that precious gift, that noble idea, passed on from generation to generation: the God-given promise that all are equal, all are free, and all deserve a chance to pursue their full measure of happiness.
...Мы по-прежнему юная страна, но, говоря словами писания, пришла пора оставить детство позади. Настало время для укрепления твердости нашего духа; для выбора лучшего исторического пути; для утверждения драгоценного дара и благородной идеи, передаваемой из поколения в поколение: это дарованный Господом завет, что все равны, все свободны, и все имеют право добиваться полной меры счастья.

Манай ард түмний аугаа гэдгийг батлахдаа, аугаа болох нь хэзээ ч заяагдаггүй харин хичээл зүтгэлээр олдогыг бид ойлгосон билээ. Бидний замнал бол хэзээ ч ахар, бэрхшээл зовлонд найр тавин бууж өгсөн замнал байсангүй. Бидний замнал бол хатуужил, зориггүй ажил хийхээсээ илүү зугаа цэнгэл хөөдөг, зөвхөн нэр хүнд, баян чинээлэг байхын жаргалыг эрдэг хүмүүсийнх бишээ. Харин эрсдэлийг сорьдог, хийдэг бүтээдэг – зарим нь нэр алдарт гарсан ч ихэвчлэн ажил хөдөлмөртөө халхлагдсан эрэгтэй, эмэгтэй – та биднийг эрх чөлөө, цэцэглэл хөгжил рүү бартаатай, урд замаар өдий хүртэл авч явсан хүмүүсийн зүтгэсэн замнал юм.
In reaffirming the greatness of our nation, we understand that greatness is never a given. It must be earned. Our journey has never been one of short-cuts or settling for less. It has not been the path for the faint-hearted - for those who prefer leisure over work, or seek only the pleasures of riches and fame. Rather, it has been the risk-takers, the doers, the makers of things - some celebrated but more often men and women obscure in their labour, who have carried us up the long, rugged path towards prosperity and freedom.

Бидний төлөө тэд эд юмсаа цүнхэлж, шуудайлж аваад далай тэнгис гатлан шинэ амьдрал хайхаар энд ирсэн.
For us, they packed up their few worldly possessions and travelled across oceans in search of a new life.

Бидний төлөө тэд Баруунд суурьшиж, хүнд хүчир үйлдвэрийн ажлуудад нухлагдан хатуу ширүүн ташуурын амт амсаж, газар хагалж ургац хураасан билээ.
For us, they toiled in sweatshops and settled the West; endured the lash of the whip and ploughed.

Бидний төлөө тэд Хэ Сахн, Норманди, Гэттисбург, Конкорт гэх мэт газруудад тулалдаж амь насаа алдсан юм.
For us, they fought and died, in places like Concord and Gettysburg; Normandy and Khe Sahn.

Цаг ямагт эдгээр эрэгтэй, эмэгтэй хүмүүс биднийг сайн сайхан амьдруулахын тулд тэмцэж, бүхнээ золиослож, гартаа цэврүү үсэртэл ажилласан. Тэд Америкийг бидний хувийн амбицийн нийлбэрээс ч томоор харч, хагарал [бүлэглэл], баялаг эсвэл гарал үүслийн ялгаанаас ч агуугаар төсөөлсөн билээ.
Time and again these men and women struggled and sacrificed and worked till their hands were raw so that we might live a better life. They saw America as bigger than the sum of our individual ambitions; greater than all the differences of birth or wealth or faction.

Энэ замналыг бид өнөөдөр үргэлжлүүлнэ. Бид энэ дэлхий дээр хамгийн баян, хүчирхэг үндэстэн хэвээрээ. Манай ажилчид хямарлаа гээд бүтээлч чанараа орхиогүй; бидний тархи сэтгэхээ болиогүй; манай бүтээгдэхүүн, үйлчилгээний хэрэгцээ өнгөрсөн он, сүүлчийн сар, өнгөрсөн долоон хоногоос ч багасаагүй. Бидний чадвар хязгааргүй, гэвч эрс хатуу шийдвэрээс зайлсхийж, өчүүхэн сонирхолыг хамгаалж, аливааг аргацаах цаг аль хэдийн өнгөрсөн билээ. Өнөөдрөөс эхлээд бид нуруугаа цэхлэж, тоосоо гөвөн, Америк орноо шинээр бүтээн байгуулах ёстой.
This is the journey we continue today. We remain the most prosperous, powerful nation on Earth. Our workers are no less productive than when this crisis began. Our minds are no less inventive, our goods and services no less needed than they were last week or last month or last year. Our capacity remains undiminished. But our time of standing pat, of protecting narrow interests and putting off unpleasant decisions - that time has surely passed. Starting today, we must pick ourselves up, dust ourselves off, and begin again the work of remaking America.
...Мы по-прежнему - богатейшая и самая мощная держава в мире. Производительность наших рабочих не менее высока, чем до кризиса. Наши умы столь же изобретательны, наши товары и услуги пользуются таким же спросом, как и неделю, месяц или год назад. Наши возможности по-прежнему велики. Однако мы не можем позволить себе топтаться на месте. Мы не можем защищать узкие интересы и откладывать трудные решения: это время безусловно ушло. Начиная с сегодняшнего дня, мы должны собраться, встряхнуться и снова приступить к строительству Америки.

Хаашаа л харна, хийх ажил их байна. Манай эдийн засгийн байдал түргэн, зоригтой үйлдэл шаардаж байгаа бөгөөд бид ч хийх ёстой бүхнийг хийж – зөвхөн шинэ ажлын байр буй болгохоос гадна, өсөн дэвжихийн шинэ суурийг тавих болно. Худалдааг тэтгэж, биднийг улам нягт холбох шинэ гүүр, зам, цахилгаан болон дижитал шугам бид татах болно. Бид шинжлэх ухааныг зохих байранд нь сэргээж, шинэ текнологийн гайхамшгийг ашиглаж хямд төсөр үнэтэй, чанартай эрүүл мэндийн халамжийг буй болгоно. Бид нар, салхи, хөрсийг гаршуулж, машин унаа, үйлдвэр аж ахуйгаа ажиллуулна. Мөн бид сургууль, коллежи, их сургуулиудаа шинэ эриний хэрэгцээг хангах чадвартай болтол сайжруулна. Энэ бүгдийг бид хийж чадна. Энэ бүгдийг бид хийх ч болно.
For everywhere we look, there is work to be done. The state of our economy calls for action, bold and swift, and we will act - not only to create new jobs, but to lay a new foundation for growth. We will build the roads and bridges, the electric grids and digital lines that feed our commerce and bind us together. We will restore science to its rightful place, and wield technology's wonders to raise healthcare's quality and lower its cost. We will harness the sun and the winds and the soil to fuel our cars and run our factories. And we will transform our schools and colleges and universities to meet the demands of a new age. All this we can do. All this we will do.

Бидний хүсэл зорилгын хэмжээ хязгаарт эргэлцсэн – манай систем хэт том төлөвлөгөөг тэсэж чадахгүй гэж үздэг зарим хүмүүс бий. Тэдний ой той богино байна. Яагаад гэвэл тэд энэ улс юу бүтээж хийснийг мартжээ; эрх чөлөөт иргэдийн төсөөлөл, сэтгэн бодох чадвар нэг зорилгод нийлэхээр, шаардлага, хариуцлага нь эрэмгий чанартай хамтрахаар юунд хүрдэгийг тэд мартжээ.
Now, there are some who question the scale of our ambitions - who suggest that our system cannot tolerate too many big plans. Their memories are short. For they have forgotten what this country has already done; what free men and women can achieve when imagination is joined to common purpose, and necessity to courage.

Эдгээр бүхнийг хойш татагчид тэдний доорх газар аль хэдийн хөдөлснийг мөн биднийг өн удаан жил хордуулж байсан улс төрийн өгцөрсөн маргаан хэрэгцээгүй болсныг ойлгохгүй байна.
What the cynics fail to understand is that the ground has shifted beneath them - that the stale political arguments that have consumed us for so long no longer apply.

Өнөөдөр бидний асууж буй асуудал бол манай засгийн газар том уу, жижиг үү гэдэг биш, харин хэр үр бүтээлтэй ажиллаж байна – америкчуудын гэр бүлийнхэнд хангалуун цалинтай ажил олгож, бололцооны нийгмийн хангамжтай байлгаж, нэр хүндтэйгээр тэтгэвэр тэтгэмжээ авахад нь туслаж чадаж байна уу гэдэг буй. Хэрэв тийм гэсэн хариулт авбал, бид улам цаашаагаа хэрэгжүүлнэ. Хэрэв үгүй гэсэн хариулт байвал, төсөл программыг дор нь зогсооно. Бас нийтийн мөнгийг зохицуулж байгаа хүмүүст өндөр хяналт тавина – ухаалаг зарцуулах, муу зуршлыг өөрчлөх, гэгээн цагаан өдөр ажлаа хийхийг шаардана – яагаад гэвэл ингэж байж л бид ард түмэн засгийн газар хоёрын амин чухал итгэлцлийг сэргээж чадна.
The question we ask today is not whether our government is too big or too small, but whether it works - whether it helps families find jobs at a decent wage, care they can afford, a retirement that is dignified. Where the answer is yes, we intend to move forward. Where the answer is no, programmes will end. And those of us who manage the public's dollars will be held to account - to spend wisely, reform bad habits, and do our business in the light of day - because only then can we restore the vital trust between a people and their government.
...Сегодня мы задаемся вопросом не о том, не слишком ли многочисленна или малочисленна наша власть, а о том, насколько она эффективна: помогает ли она людям найти работу с достойной оплатой, найти доступную помощь и получить пенсию, на которую можно прожить достойно. Там, где ответ будет положительный, мы будем двигаться вперед. Те же программы, которые не дают положительного ответа, будут закрыты. А те, кто распоряжается общественными средствами, должны держать ответ - за их разумное расходование, за преодоление дурных традиций, за ведение дел открыто и гласно - ибо только тогда можно восстановить жизненно важное доверие между народом и его правительством.


Басхүү зах зээл сайн уу, муу юу гэсэн асуулт бид өмнөө тавиагүй. Баялаг бүтээх, эрх чөлөөг дэлгэрүүлэхэд зах зээлийн чадалтай зүйрлэх зүйлгүй; гэхдээ энэ хямрал бидэнд сайн хянаж байхгүй бол зах зээл хяналтаас гарч болохыг сануулаад – улс үндэстэн зөвхөн баян чинээлгийг түшсэнээр дэвшин дээрдэхгүй гэдгийг мэдрүүллээ. Манай эдийн засгийн амжилт бол зөвхөн дотоодын нийт бүтээгдэхүүний хэмжээнээс биш харин хөгжил цэцэглэлтийн маань хүрч чадах хязгаараас; хүссэн бүхэнд боломж олгох чадвараасаа хамаарагдаж байсан – энэ нь зөвхөн өгөөмөр санасандаа биш шүү, харин манай нийтийн сайн сайханд хүрэх найдвартай зам болохоор тэр.
Nor is the question before us whether the market is a force for good or ill. Its power to generate wealth and expand freedom is unmatched, but this crisis has reminded us that without a watchful eye, the market can spin out of control - that a nation cannot prosper long when it favours only the prosperous. The success of our economy has always depended not just on the size of our gross domestic product, but on the reach of our prosperity; on the ability to extend opportunity to every willing heart - not out of charity, but because it is the surest route to our common good.
Не стоит перед нами и вопроса о том, является ли рынок благом или злом. Не вызывает сомнений способность рынка к умножению богатства и укреплению свободы. Но нынешний кризис напомнил нам всем, что без внимательного присмотра рынок может выйти из-под контроля и что достаток страны не будет прочным, если она на первый план ставит лишь интересы состоятельных. Успех нашей экономики всегда зависел не только от размера ВВП, но от того, как широко распространяется благополучие, от способности общества предоставить возможности каждому - и не из соображений благотворительности, а потому что это - самый верный путь к общему благу.

Манай батлан хамгаалахын хувьд бол, бидний үзэл санаа, аюулгүй байдал хоёрын хооронд сонголт хийх ёстой гэдэг хуучин үзлийг таягдан хаяна. Америкийг үндэслэсэн өвөг дээдэс маань бидний ч төсөөлөөгүй аюул заналтай тулгарч, үе үеийнхний цусаар төлжин ирсэн хүний эрхийг хамгаалж, хууль сахих дүрмийг батлан тунхагласан билээ. Эдгээр үзэл санаа одоо хүртэл дэлхийг гэрэлтүүлж байна, бид ч үүнийгээ ашиг хонжоо хайн, амар дөтийг бодон умартахгүй ээ. Тиймээс дэлхийн том нийслэлүүдээс эхлүүлээд миний аавын мэндэлсэн шиг жижигхэн тосгонуудаас ч одоо үзэж бусад орны ард түмэн, засгийн газарт хэлэхэд: Америк улс дэлхийн бүх сайн санаат хүмүүсийн анд нөхөр болж, дэлхийг дахин залж явахад бэлэн гэдгээ хэлье.
As for our common defence, we reject as false the choice between our safety and our ideals. Our founding fathers, faced with perils that we can scarcely imagine, drafted a charter to assure the rule of law and the rights of man, a charter expanded by the blood of generations. Those ideals still light the world, and we will not give them up for expedience's sake. And so to all the other peoples and governments who are watching today, from the grandest capitals to the small village where my father was born: know that America is a friend of each nation and every man, woman, and child who seeks a future of peace and dignity, and we are ready to lead once more.

Фашизм, коммунизмтай зөвхөн пуужин, танкаар сөрч зогсолгүй харин найдвартай холбоотнууд, баттай итгэл үнэмшилээр тэмцэж ялсан өмнөх үеэ санацгаа. Ганцхан хүч бидний хамгаалахгүй ба бидэнд дураараа аашлах эрх өгөхгүй гэдгийг тэд ойлгосон болохоор тэр шүү дээ. Манай хүч чадал хэрсүү нарийн ухаанаар нэмэгдэж, манай аюулгүй байдал бидний зарчим шударга, хүч хэрэглэхдээ төлөв төвшин, номхон, хүлээцтэй байхаас хамаарна.
Recall that earlier generations faced down fascism and communism not just with missiles and tanks, but with the sturdy alliances and enduring convictions. They understood that our power alone cannot protect us, nor does it entitle us to do as we please. Instead, they knew that our power grows through its prudent use; our security emanates from the justness of our cause, the force of our example, the tempering qualities of humility and restraint.
...Вспомните, как прежние поколения одержали победу над фашизмом и коммунизмом не только ракетами и танками, но силой крепких союзов и истинных убеждений. Они понимали, что одна лишь сила нас не защитит и что сила не дает нам права поступать по своему хотению. Напротив, они понимали, что сила возрастает с разумностью в ее применении, что наша безопасность коренится в справедливости нашего дела, в силе нашего примера, в сдержанности и смирении.

Бид энэ өв уламжлалыг хадгалагчид билээ. Эдгээр зарчмаар дахин удирдуулсан цагт, бид илүү их хүч чармайлт шаардсан шинэ аюул, шинэ шаардлагыг давж – улс үндэстнүүдийн хооронд гүнзгий ойлголцол, хамтын ажиллагааг дэлгэрүүлнэ. Иракийн ард түмэнд Иракийг хариуцлагтайгаар үлдээж бид тэндээс гарч эхлэнэ. Мөн асар үнээр олдсон Афганистаны энх байдлыг баталгаажуулна. Хуучны анд нөхөд, эртний дайснуудтайгаа бид цөмийн аюулыг багасгах, дэлхийн дулаарлыг сааруулахын тулд цөхөрч, шантралгүй хамтран ажиллах болноо. Бид амьдрах хэв маягынхаа өмнөөс хэнээс ч уучлал гуйхгүй ээ, үүнийгээ хамгаалахдаа ч эргэлцэхгүй, хэрэв хэн нэг нь зорилгодоо хүрэхийн тулд терор хийж, гэмгүй номхон ардыг довтлохыг хүсвэл, бидний зориг зүрх чанга, хэзээ ч шантрахгүй; та нар биднийг дийлэхгүй, бид та нарыг ялах болно гэж одоо хэлж байна.
We are the keepers of this legacy. Guided by these principles once more, we can meet those new threats that demand even greater effort - even greater co-operation and understanding between nations. We will begin to responsibly leave Iraq to its people, and forge a hard-earned peace in Afghanistan. With old friends and former foes, we will work tirelessly to lessen the nuclear threat, and roll back the spectre of a warming planet. We will not apologise for our way of life, nor will we waver in its defence, and for those who seek to advance their aims by inducing terror and slaughtering innocents, we say to you now that our spirit is stronger and cannot be broken; you cannot outlast us, and we will defeat you.
Мы - хранители этого наследия. Вооруженные этими принципами, мы можем уверенно встретить эти новые угрозы, требующие еще больших усилий - еще более тесного сотрудничества и взаимопонимания между народами. Мы начнем планомерно и ответственно передавать Ирак его народу и будем укреплять завоеванный с большим трудом мир в Афганистане. Вместе со старыми друзьями и бывшими противниками мы будем неустанно трудиться над тем, чтобы уменьшить ядерную угрозу и отогнать призрак глобального потепления. Мы не собираемся виниться за свой образ жизни и не дрогнем в деле его защиты. Тем же, кто пытается добиться своих целей, провоцируя террор и убивая невинных людей, мы заявляем: нас не сломить, вам нас не пережить, и мы вас победим.

Учир нь олон салаа манай өв бол сул тал биш хүч гэдгийг бид мэднэ. Америк бол Христ, Муслим, Жүүс, Хинду – мөн шашинд үл итгэгчдийн эх орон. Дэлхийн өнцөг булан бүрээс үүссэн бүх хэл, соёлоос бид бүрэлдэж; иргэний дайны дарийг үнэртэж, ялгаварлан үзэх явдлын гашуун түүхийг амссан; энэ түүхийн хар зурвас үеүдээс бид илүү эв нэгдэлтэй, чадал тэнхээтэй болон гарч ирсэн; тиймээс ч хуучин үзэн ядалт үе өнгөрөөнө гэдэгт; омгийн ялгаа арилна гэдэгт; дэлхий жижгэрэх тусам хүний төрлөхтөн хүнлэг болно гэдэгт; Америк улс энх тайвны шинэ эринг авчрахад зохих үүргээ биелүүлэх ёстой гэдэгт бид итгэхгүй байж чаддаггүй.
For we know that our patchwork heritage is a strength, not a weakness. We are a nation of Christians and Muslims, Jews and Hindus - and non-believers. We are shaped by every language and culture, drawn from every end of this earth; and because we have tasted the bitter swill of civil war and segregation, and emerged from that dark chapter stronger and more united, we cannot help but believe that the old hatreds shall someday pass; that the lines of tribe shall soon dissolve; that as the world grows smaller, our common humanity shall reveal itself; and that America must play its role in ushering in a new era of peace.

Лалын ертөнцийнхөнд хандаж хэлэхэд: хоёр талын итгэлцэл, сонирхол дээр тулгуурласан шинэ харилцааг бид хайна. Өөрийн нийгмийн өвчин эмгэгээ Баруунаас болсон гэж үзээд сөргөлдөөнийг гааршуулдаг дэлхийн зарим удирдагчдад хэлэлэхэд: Танай ард түмэн та нарыг юу сөнөөснөөр биш, юу бүтээснээр чинь дүгнэнэ гэдгийг ойлгоцгоо. Мөн хээл хахууль, хууран мэхлэлтээр төрийн эрхийг атгаж, үзэл бодлоор анги хүмүүсийг хүчээр чимээгүй болгодог хүмүүст хэлэхэд: Та нар түүхийн бараан талд зогсож байна, гэхдээ хэрэв та нар нударгаа тэнүүлгэвэл бид гараа сунгахад бэлэн байна гэж би хэлье.
To the Muslim world, we seek a new way forward, based on mutual interest and mutual respect. To those leaders around the globe who seek to sow conflict, or blame their society's ills on the West - know that your people will judge you on what you can build, not what you destroy. To those who cling to power through corruption and deceit and the silencing of dissent, know that you are on the wrong side of history; but that we will extend a hand if you are willing to unclench your fist.
...Мусульманскому миру мы заявляем: мы ищем новые пути вперед на основе взаимных интересов и взаимного уважения. Тем же лидерам по всему миру, кто сеет конфликты или сваливает на Запад вину за болезни собственных обществ, мы заявляем: знайте, что ваши народы будут судить о вас по тому, что вы сможете создать, а не разрушить. Тем, кто цепляется за власть с помощью коррупции, обмана и травли инакомыслия, мы говорим: знайте, что вам не повернуть историю вспять. Но мы готовы протянуть руку, если вы готовы разжать кулаки.

Ядуу улсын ард түмэнд, бид та бүхэнтэй усыг чинь цэвэршүүлж, аж ахуйг чинь цэцэглэхэд хамтран ажиллаж; турсан биеийг чинь тэтгэн, өлсгөлөн сэтгэлийг чинь хооллоно гэдгээ амлая. Эцэст нь манай улс шиг харьцангуй элбэг дэлбэг амьдарч байгаа улс орны ард түмэнд хэлэхэд: бидний хил хязгаараас гадна талд зовж, шаналж байгаа байдлыг хайхрахгүй байж болохгүй бөгөөд дэлхийн байгалийн нөөцийг үр дагаварыг нь хайхралгүй хамаагүй ашиглаж цаашид болохгүй гэдгийг сануулъя. Учир нь дэлхий өөрчлөгдсөн болохоор бид ч өөрчлөгдөх ёстой.
To the people of poor nations, we pledge to work alongside you to make your farms flourish and let clean waters flow; to nourish starved bodies and feed hungry minds. And to those nations like ours that enjoy relative plenty, we say we can no longer afford indifference to the suffering outside our borders; nor can we consume the world's resources without regard to effect. For the world has changed, and we must change with it.
Жителям бедных стран мы обещаем, что будем работать сообща, чтобы ваши фермы стали зажиточными и чтобы ваша вода была чистой, чтобы накормить голодных и дать пищу голодным умам. Тем же странам, кто, как и мы, живет в относительном достатке, мы говорим, что больше не можем безучастно взирать на страдания за пределами наших границ, как не можем и потреблять мировые ресурсы, не думая о последствиях. Ибо мир изменился, и мы должны измениться вместе с ним.

Бид өмнөө дэлгэгдэх харгуй замаа төсөөлж буй яг энэ мөчид алс тэртээх өндөр уулс, зэлүүд цөл нутагт харуул манаандаа зогсоо эр зоригт Америк цэргүүдээ бид дурсан санаж үнэн сэтгэлээсээ хүндэтгэн талархнам. Он жилийн туршид бидэнд шивнэх Арлингтонд амиа алдсан баатруудтай адил тэдэнд ч бас бидэнд хэлэх зүйлс их бий. Зөвхөн тэд бидний эрх чөлөөг хамгаалагчид болохоор нь бид тэднийг алдаршуулдаг юм бишээ, харин ард түмэндээ зүтгэх зүтгэлийн бодит биелэл болж, өөрсдөөсөө аугаа зүйлийн утга, мөн чанарыг олохыг эрмэлздэгт нь бид тэднийг хүндэтгэн талархаж байдаг юм. Мөн яг энэ мөчид – энэ үеийг тодорхойлох энэ яг мөчид – яг энэ эрмэлзэл, хүсэл зориг бид бүхнийг эзэмдэх ёстой билээ.
As we consider the road that unfolds before us, we remember with humble gratitude those brave Americans who, at this very hour, patrol far-off deserts and distant mountains. They have something to tell us, just as the fallen heroes who lie in Arlington whisper through the ages. We honour them not only because they are the guardians of our liberty, but because they embody the spirit of service; a willingness to find meaning in something greater than themselves. And yet, at this moment - a moment that will define a generation - it is precisely this spirit that must inhabit us all.

Учир нь засгийн газар хийж чадах, хийх ч ёстой, нэг сайжруулах зүйл бол манай үндэстний амин тулгуур Америкийн ард түмний итгэл, эрс шийдэмгий зоригтой байдал юм. Далайн далан нурахад танихгүй хүнд туслан гэртээ байлгаж, найзыгаа ажилгүй болохоос болгоомжлон өөрийнхөө ажлын цагийг багасгасан сайхан сэтгэл нь бид бүхнийг хүнд хэцүү цаг мөчийг давж туулахад туслах билээ. Мөн гал авалцсан байр луу орж хүний амь аврах гал сөнөөгч, хүүхдээ сайн хүн болгож хүмүүжүүлэх эцэг эхийн сэтгэл та бидний хувь заяаг эцсийн эцэст шийдэх билээ.
For as much as government can do and must do, it is ultimately the faith and determination of the American people upon which this nation relies. It is the kindness to take in a stranger when the levees break, the selflessness of workers who would rather cut their hours than see a friend lose their job which sees us through our darkest hours. It is the firefighter's courage to storm a stairway filled with smoke, but also a parent's willingness to nurture a child, that finally decides our fate.

Энэ саад бэрхшээлүүд шинэ байж магадгүй. Эдгээрийг давж, туулахдаа бидний хэрэглэх арга, зэмсэгүүд ч шинэ байж болно. Гэхдээ бидний амжилт шалтгаалах үнэт зүйлс – шудрага зан ба ажилсаг чанар, зориг ба шудрага өрсөлдөөн, хүлээц тэвчээр ба шинийг эрэлхийлэх, эх оронч үзэл ба үнэнч чанар нь – хуучин юм. Эдгээр үнэт зүйлс бол бодит үнэн. Манай түүхийн дэвшил хөгжлийн чимээгүй хүч нь эдгээр үнэт зүйлс байсан билээ. Одоо юу шаардлагатай байна гэвэл энэ үнэндээ эргэж очих хэрэгтэй байна.
Our challenges may be new. The instruments with which we meet them may be new. But those values upon which our success depends - honesty and hard work, courage and fair play, tolerance and curiosity, loyalty and patriotism - these things are old. These things are true. They have been the quiet force of progress throughout our history. What is demanded then is a return to these truths.

Биднээс одоо юу шалтгаалж байна гэвэл хариуцлагын шинэ эрин – бүх Америкчууд өөрсдөдөө болон, улс үндэстэн, дэлхийд хүлээх үүрэгтэй гэдгээ мэдэрч, энэ үүргээ дуртай дургүй хүлээж авах биш, харин баяртайгаар чанга атган, бэрх зорилго бэрхшээлд хамаг бүхнээ зориулахаас илүү бидний зан характерийг тодорхойлох, бидний сэтгэл санааг хангах зүйлгүй болохыг хүлээн зөвшөөрөх явдал юм.
What is required of us now is a new era of responsibility - a recognition, on the part of every American, that we have duties to ourselves, our nation, and the world, duties that we do not grudgingly accept but rather seize gladly, firm in the knowledge that there is nothing so satisfying to the spirit, so defining of our character, than giving our all to a difficult task.
...Сейчас от нас требуется новая эра ответственности: каждый американец должен понять свою ответственность - перед собой, перед страной, перед человечеством. Эту ответственность нужно принимать не скрепя сердце, а достойно и радостно, в твердом осознании того, что нет ничего более благородного, так соответствующего нашему духу и характеру, как приложение всех сил к достижению трудной цели.

Энэ бол иргэн болсны төлбөр, шагнал юм.
This is the price and the promise of citizenship.
Такова цена, которую мы должны платить за гражданство. И такова за него награда.

Энэ бол бидний итгэлтэй оршихын ундарга – Бурхан биднээр тодорхой бус хувь заяаг тодорхой болгох гэж байгааг мэдрэх явдал юм.
This is the source of our confidence - the knowledge that God calls on us to shape an uncertain destiny.
В этом - источник нашей уверенности: сознание того, что Господь призывает нас стать вершителями собственной судьбы.

Энэ бол бидний итгэл үнэмшил, эрх чөлөөний утга – тийм ч болохоор олон янзын гарал угсаа, шашин шүтлэгтэй эрэгтэй, эмэгтэй насанд хүрсэн хүмүүс, хүүхэд шуухад энэ гайхамшигт талбай дээр цуглаж, тийм ч учраас 60 жилийн өмнө аав нь ресторанд орж үйлчлүүлж чадахгүй байсан хүний хүүхэд хамгийн ариун нандин тангаргыг өргөж байгаа билээ.
This is the meaning of our liberty and our creed - why men and women and children of every race and every faith can join in celebration across this magnificent mall, and why a man whose father less than 60 years ago might not have been served at a local restaurant can now stand before you to take a most sacred oath
В этом - смысл нашей свободы и наше кредо. И потому сегодня в праздновании могут объединиться люди всех рас и верований. И потому человек, отца которого 60 лет назад могли не пустить в местный ресторан, сегодня на ваших глазах принимает самую главную присягу..

Тэхээр энэ өдөр, Бид гэж хэн бэ? Хэр хол зам туулсан бэ? гэдгээ эргэн дурсая. Америкийн мэндэлсэн жил, өвлийн хамгийн хүйтэн сар, мөсөн голын эрэг дээр цөөхөн тооны эх орончид түүдгийн дөлд бүлээцэж суухад; нийслэлээ эзгүй орхиж; дайсан айсуй байхад; цагаан цас улаан цустай холилдсон байхад; манай хувьсгалын үр дагавар эргэлзээтэй байхад; манай үндэстний эцэг эдгээр үгсийг ард иргэддээ сонсгохыг тушаасан юм:
So let us mark this day with remembrance, of who we are and how far we have travelled. In the year of America's birth, in the coldest of months, a small band of patriots huddled by dying campfires on the shores of an icy river. The capital was abandoned. The enemy was advancing. The snow was stained with blood. At a moment when the outcome of our revolution was most in doubt, the father of our nation ordered these words be read to the people:
Так давайте в этот торжественный день вспомним, кто мы и какой путь проделали. В год рождения Америки, в самый холодный месяц года небольшая группа патриотов жалась у гаснущих костров на берегах замерзшей реки. Столица была покинута, враг наступал, снег был окроплен кровью. И в этот, самый трудный момент революции отец нашей нации распорядился прочесть людям эти слова:

“Ирээдүйн дэлхийд үүнийг хэлээрэй…ид өвлийн хүйтэнд, зөвхөн сайн санаа, итгэл найдвар л амьд үлдэх боломжтой мөчид…улс үндэстэн тэр аяараа нийтийн аюулын урдаас тэмцэхээр боссон юм.”
"Let it be told to the future world... that in the depth of winter, when nothing but hope and virtue could survive... that the city and the country, alarmed at one common danger, came forth to meet [it]."
"Пусть узнают будущие поколения, что в самую стужу, когда выжить могли только надежда и добродетель, город и страна, объединенные общей угрозой, вместе вышли ей навстречу".

Америк эх орон минь ээ. Бүхнийг хамрах аюулын өмнө, энэ хэцүү бэрх өвөл цагт, дээрх цаг хугацаанд зэврэхгүй мөнхийн үгсийг санацгаая. Сайн санаа, итгэл найдвар өвөрлөж дахиад нэг удаа мөсөн урсгалыг зориглон сөрч, урдаас угтаж болох салхи шуургыг гэтэлцгээе. Хүүхдүүдийн маань хүүхдүүд: Манай өвөг дээдсийг сориход замаасаа шантран бууж өгөөгүй, ар нуруугаа харуулан эргэлцэж тээнгэлзээгүй; алс хязгаарт хараагаа чиглүүлэн, Бурханы ивээлд багтан хамгийн аугаа бэлэг болох эрх чөлөөг нандигнан тээсээр ирээдүй үедээ баталгаатай дамжуулсан гэж биднийг хэлэх болтугай.
America. In the face of our common dangers, in this winter of our hardship, let us remember these timeless words. With hope and virtue, let us brave once more the icy currents, and endure what storms may come. Let it be said by our children's children that when we were tested we refused to let this journey end, that we did not turn back nor did we falter; and with eyes fixed on the horizon and God's grace upon us, we carried forth that great gift of freedom and delivered it safely to future generations.
Америка. Перед лицом опасностей, грозящих всем нам, в эту тревожную зиму давайте вспомним эти бессмертные слова. Вооруженные надеждой и добродетелью, мы можем снова перейти ледяной поток и вынести все бури. И пусть детям наших детей будет сказано, что, когда нам выпало время испытаний, мы не повернули вспять и не отступили. Но, обратив взоры к горизонту и укрепленные благословением Господним, мы пронесли этот великий дар свободы, чтобы передать его будущим поколениям.

Та бүхэнд баярлалаа. Бурхан та нарыг ивээх болтугай. Бурхан Америкийн Нэгдсэн Улсыг ивээх болтугай.
Thank you. God bless you. And God bless the United States of America.
Благодарю вас. Благослови Вас Господь. И благослови Господь Соединенные Штаты Америки.


Орчуулсан Х.Эрдэмбилэг