Өдөр тутмын хэрэгцээ, шаардлагыг харгалзан таны ажил, амьдралд хэрэг болохуйц гэрээний бэлэн загварыг оруулж байна. Гэрээний төсөл боловсруулах, хэлэлцэх, гэрээ байгуулах үйл ажиллагаа бидний амьдрал цөөнгүй тохиодог ч цаг нь тулахад тэр болгон хэрэглэх материал, загвар элбэг таардаггүй.

Зориулалт: Ажил олгогч тодорхой ажлын байранд хөдөлмөрийн хуулийн дагуу байнгын ажилтан авч ажиллуулахтай холбогдсон харилцааг зохицуулна.

Тайлбар: Хөдөлмөрийн харилцааг нарийвчлан Монгол Улсын Хөдөлмөрийн тухай хуулиар зохицуулдаг. Тухайн ажил олгогч байгууллага, аж ахуй нэгжийн болон ажлын байрны тодорхойлолтоор заасан нарийн нөхцөлийг гэрээнд нэмж тусгах хэрэгтэй.

Өмчийн янз бүрийн төрөл, хэлбэрийн аж ахуйн нэгж, байгууллага нь өөрийн үйл ажиллагааны үндсэн зорилго, зорилтоо хангахын тулд иргэдтэй тодорхой төрлийн хөдөлмөрийн харилцаа тогтооно.
Ингэснээр тухайн хуулийн этгээд өөрийн хамт олныг бүрдүүлж тэдний хөдөлмөрийг нэгтгэн зохион байгуулах үндсэнд тодорхой төрлийн үйл ажиллагааг хэрэгжүүлэгч субъект болох юм.
Зах зээлийн тогтолцоо бүхий аль ч улс оронд өөрт ажиллах ажилтны хамт олныг бүрдүүлэх хууль зүйн гол арга зам нь иргэнийг хөдөлмөрийн гэрээгээр авч ажиллуулах явдал билээ.

Тодорхой бөгөөд өөдрөг зорилго тавих нь их үр дүнд хүргэдэг юм бол зорилгыг хэн тодорхойлох ёстой вэ? гэсэн асуулт гарч ирнэ. Лок болон Латам нарын судалгаанаас үзэхэд ажиллагчдын мэдлэг манлайлагчийнхтай адил юмуу түүнээс илүү байгаа үед зорилго тодорхойлоход ажиллагчид оролцож болох нь ойлгомжтой байна. Нөгөө талаас шинэ, туршлагагүй ажиллагчдыг зорилго тодорхойлоход оролцуулбал тэдэнд хангалттай мэдээлэл байхгүй учраас үр дүн муутай болно гэсэн үг. Та бид өөрсдийн туршлагаас мэдэхгүй ажлыг хийж гүйцэтгэх хугацааг найдвартайгаар үнэлэхийн тулд хэсгээс нь хийж, туршиж үздэг гэдгийг мэднэ.

Шинэ ажилд орсон бол...  Арай гэж шинэ, сонирхолтой, дажгүй цалинтай ажил олов уу? Шинэ хамт олонтой хэрхэн зохицох бол, элдэв эвгүй зүйлд орооцолдчих вий, ажилдаа алдаа гаргачих вий гэж хэн бүхэн санаа нь зовдог. Судалгаанаас харахад шинэковуудын 20% нь шинэ хамт олонд шингэж чадаагүйгээс ажлаасаа гардаг. Ямар ч хамт олны дунд “амь гарахад” тань туслах хэдэн дүрмийг мэдэж аваад хэрэгжүүлбэл танд айх зүйл байхгүй болно.

“Ц” компанид манаачаар ажилладаг С-ийг 2005.11.02-нд жижүүрт гарахдаа согтууруулах ундаа ууж сахилгын зөрчил гаргасан хэмээн 2006.06.03-д компанийн захирал нь түүний үндсэн цалинг 20 хувиар 3 сар бууруулах шийтгэл ноогдуулжээ. Даргын гаргасан тушаал хуульд нийцэж байгаа эсэхийг тайлбарлана уу?

Ажилтан “Г” нь ажлын нэг жилд өвчний улмаас удаа дараа эмнэлэгт хэвтэн эмчлүүлжээ. Байгууллагын дарга нь түүнийг эрүүл мэндийн хувьд ажилдаа тэнцэхгүй хэмээн Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 40.1.2-ыг үндэслэн ажлаас халсан тушаал гаргажээ. Даргын гаргасан тушаал хуульд нийцэж байгаа эсэхийг тайлбарлана уу?

Инженер “М” нь 2006.2.15-аас 2 жилийн хугацаатай, сарын 150.000 төгрөгний цалинтай даамлын ажилд орсон. Ажил үүргээ гүйцэтгэж хагас жил болсон ба өөр барилгын компаниас түүний өндөр ур чадварыг үнэлэн сарын 300.000 төгрөгний цалинтай ажилд орохыг санал болгожээ. “М” өөр ажилд орох хүсэлтэй байгаагаа ажиллаж байсан газрынхаа даргад мэдэгдсэн боловч дараахь үндэслэлээр түүнийг ажлаас гарахыг зөвшөөрсөнгүй.

Ажилтан “Б” нь ажлын байран дээрээ согтуу явж байгаад цехийн мастертайгаа тааралджээ. Маргааш нь байгууллагын дарга нь ажлын байран дээрээ согтуу байж байгууллагын хөдөлмөрийн дотоод журамд заасан сахилгын “ноцтой зөрчил” гаргасан хэмээн хөдөлмөрийн тухай хуулийн 40.1.4-г үндэслэн ажлаас халах тушаал гаргажээ. Даргын гаргасан тушаал хуульд нийцэж байгаа эсэхийг тайлбарлана уу?

Тухайн хүний тухай товч танилцуулга нь түүнийг танихад хангалттай бус гэж үздэг болжээ. Career Builder нь нэгэн судалгааг явуулсан байна. Ажил олгогчдын 45% нь төрөл бүрийн сүлжээгээр тохирох ажилтанг хайдаг байна. Өнгөрсөн жил гэхэд энэ үзүүлэлт 23%-тай гарчээ. Facebook, LinkedIn, MySpace гэдэг сүлжээ нь ажилд хүн авахад илүүтэй ашиглагддаг байна. Ажил олгогчийг юу татгалзуулдаг вэ? Жишээ нь, янз бүрийн хамаа намаагүй байдалтай гарсан өөрийн чинь фото зургууд.