Аливаа хүний бусад хүмүүстэй хийж байгаа яриа хөөрөөний 40 орчим хувь нь маргаан байдаг гэсэн судалгааны дүн гарчээ. Маргаанд хүмүүс янз бүрээр ханддаг, тухайлбал зарим хүн хэн нэгтэй маргалдаж үг сөргөлдөж байж сэтгэл санаа ханадаг бол зарим нь ам мурийж хэн нэгтэй цэц булаалдахаас дандаа зайлсхийж явдаг. Гэхдээ өдөр тутмын амьдралдаа маргаанаас ангид байдаг хүн хорвоод үгүй билээ. Нэгэнт л маргаанаас ангид байж чадахгүйгээс хойш маргаанаас “таашаал авч сэтгэлээ онгойлгож” байх чадварыг эзэмших нь хүн болгонд хэрэгтэй.

Албан тасалгаандаа орж ирэх үед хамт олны тань халуун дулаан яриа зогсож, чимээгүй болох тохиолдол ажиглагдаж байсан уу? Магадгүй та энэ үед өөрийнхөө тухай бодож байсан биз. Үнэхээр ч энэ бүхэн таны байгаа байдалтай холбоотой ч юм билүү? Танд тааламжгүй ханддаг байж болох шалтгаан их бий. Гэхдээ хамт олон тань тааламжгүй хандаж байгаа нь доорхи шалтгаанаас үүдэлтэй байж болох юм.

Шинэ ажил хамт олон, орчин нөхцөлд түргэн дасаж зохицох тийм ч хялбар бус. Тиймээс түргэн зохицож нөлөөлөх, гаргаж болохгүй үндсэн таван алдаанаас сэрэмжлээрэй.

Хэрэв ажилтандаа цагт 5$ ёстойг мэдсээр байхад нь түүнд 4,75$ өгвөл энэ хэмнэснээсээ илүү ихийг алдах болно. Түүнд хуурагдсан мэдрэмж төрж, илүү цагаар, илүү бүтээлтэйгээр ажиллах сонирхол нь буурч бие сэтгэлээрээ болон эдийн засгийн хувьд таниас дннрхи шударга бус байдлын хариуг авна.
Надад цагт 5$ өгнөдөө гэж бодож байхад нь 5,75$ өгвөл 0,75$-оосоо илүү их бүтээгдэхүүн өгнө. Учир нь тэр таны итгэл найдварыг бүрэн биелүүлэхийн тулд илүү үр бүтээлтэйгээр шургуу ажиллах болно.

Асуулт: Цалин хөлс гэж юуг хэлэх вэ? Цалин хөлсний бvрэлдэхvvнд юу юу хамаарах вэ?
Хариулт: Хамгийн энгийнээр тайлбарлавал цалин хөлс гэдэг нь хөдөлмөрийн гэрээгээр хvлээсэн vvргээ гvйцэтгэсний төлөө ажилтанд ажил олгогчоос мөнгөн хөлбэрээр олгож буй төлбөр юм. Цалин хөлсний бvрэлдэхvvнд vндсэн цалин, нэмэгдэл хөлс, нэмэгдэл, шагнал урамшуулал зэрэг багтдаг.

Төрийн хүндэтгэлд одон медалиас эхлээд алдар цол хүртэгсэд орно гэж үзэж байна. Эдүгээ энд тэндхийн ой, сэлтийг тохиолдуулан эвэртэн туурайтан бүтээсэн бүтээгээгүй элдэв шагнал одон өргөмжлөлөөр биесээ хучих шахам болжээ. Хуучин нийгэмд сайшаалын үнэмлэх, баярын бичиг гэхээр хүний хөдөлмөр зүтгэлийг үнэлсэн болж ам хаадаг байв. Тэр үед төрийн одон медаль алдар цол хүртэнэ гэдэг тэнгэрээс од шүүрэхтэй адил байлаа. Ахмад үе маань чөмгөө дундартал зүтгээд дайсны суманд дайраг дан эрхтэн мөчнөөсөө салсан ч тэр хүндтэй шагналыг хүртэгсэд тун ховор байсан. Өнөөдөр тэр намынх, төрийн бус байгуулагынх гэх мэт олон янзын шагнал, одон тэмдэг өргөмжлөл тоогоо алдсан байна.

Ажилласан жилээр тодорхойлогдох цалингийн систем
Насны ялгавар гаргасан учир шалтгаан:
-Дайны дараах өлсгөлөн, замбараагүй байдал, инфляцийн үед ажиллагсдын хувьд амьдарч болохуйц хэмжээний цалин шаардлагатай байсан.
-Цахилгааны үйлдвэрийн цалингийн систем, үндсэн цалингийн 70% нь нас, гэр бүл, тасралтгүй ажилласан жил зэргээс хамаардаг.
Ажилласан жилээр тодорхойлогдох цалингийн онцлог
-Боловсролын байдал, тасралтгүй ажилласан жил, хүйсийг үндэслэн цалинг тодорхойлж олгодог.
-Дайны дараа японы компаниудын хувьд хөгжсөн орнуудын технологийг эзэмшиж, компанийхаа технологийн чадамжийг дээшлүүлэхэд ажилтан нь компанидаа удаан байх тусам сайн, чадамж нь сайжирч байв.
-Тасралтгүй ажилласан гэдэгт зөвхөн тухайн компанидаа ажилласныг тооцно. Өөр компанид шилжиж ажиллавал энэ нь тэг (0) болно.
-Тэтгэвэрээс өмнө ажлаас гарвал хохирно. Компанидаа үнэнч зүтгэх, тогтвортой ажиллахад чиглэгддэг.
-Олон жил ажилласан нь цөөн, цөөн жил ажилласан нь олон гэдгийг харуулсан пирамид хэлбэрийн ажиллагсдын бүтэц гарч байна. Олон жил ажилласан хүн нэмэгдвэл ажиллах хүчний зардал ихсэнэ.

-Хэрэв ажлаас халагдаж байгаа бол ажилтны ээлжийн амралтын тооцоо хийж, ээлжийн амралтын мөнгө олгох уу?
-Тиймээ. Ажилтныг ажлаас халагдах vед ажил олгогч нь ээлжийн амралтын тооцоог заавал хийнэ. Ээлжийн амралтын тооцоог дор зааснаар хийнэ. Vvнд: а/ ажилтанд ажилласан хугацаанд нь ногдох амралтын тооцооны дагуу мөнгөн олговор олгох;
б/ ажилтнаас суутгал тооцох. Энэхvv 2 хэлбэрийг жишээгээр тайлбарлая. Vvнд:
-Ажлын 20 өдрийн ээлжийн амралт авах ажилтан 2000.7.1-2001.7.1-ний өдөр хvртэлх хугацааны ажлын жилийн ээлжийн амралтыг 2000 оны 9 сард эдэлж, 11 дvгээр сард ажлаас халагдсан гэвэл тvvний амралт эдлэх ёстой 4 сарын хугацаанд (2001.7.1-2001.11.01 хvртэлх) ногдох 6.67 (20/12*4) хоногт тооцоог хийж, мөнгөн олговор олгоно.

THIS AGREEMENT made this __________ day, of ____________ 2XXX between XYZ, INC., a Delaware corporation with a place of business at [specify address] ("Employer"), and John Doe, residing at [specify address] ("Employee").
W I T N E S S E T H:  WHEREAS, the Employer desires to employ the Employee, and the Employee desires to be employed by the Employer, on the terms and conditions contained herein, NOW, THEREFORE, in consideration of the mutual covenants, conditions and agreements as hereinafter set forth, the parties agree as follows: